Loogik

Loogik (faan Vorlage:GrcS Vorlage:Lang 'seenken konst') woort miast ferstenen üs det konst, rocht slütjer tu tjien.

Klasisk loogik as en süsteem, diar ham mä ütjsaagen, eegenskapen an identiteeten befaadet.

Diartu hiar tau eegenskapen:

• Arke ütjsaag hää ään faan tau wäärser: woor of ferkiard (biwalens).
• Wan en ütjsaag tuupsaat as, do woort di wäärs bestemet faan jo dial-ütjsaagen (ekstensionaliteet).

Diarütj fulagt det prinsiip tertium non datur:

$p\vee \mathrm{\neg }p$ (t. b. At rinjt, of at rinjt ei, diar as nian traad mögelkhaid.)

Mä formaal loogik befaadet ham det ütjsaagenloogik.

Bispalen faan loogisk slütjer

Ütjslööden wederspreeg

$\mathrm{\neg }(p\wedge \mathrm{\neg }p)$ (At koon ei gliktidjag üüb't salew steed riin an ei riin.)

Tertium non datur

$p\vee \mathrm{\neg }p$ (A eerd as en skiiw of a eerd as nian skiiw.)

Verum sequitur ex quodlibet (Woor blaft woor)

$p\to (q\to p)$ (Wan't rinjt, do rinj't det uk, wan a eerd en skiiw as.)

Ex falso sequitur quodlibet (Oner en ferkiard föörütjsaatang koon ales woor wees)

$\mathrm{\neg }p\to (p\to q)$ (Wan't gliktidjag rinjt an ei rinjt, do koon a eerd uk en skiiw wees.)

Paradoks faan't materiel implikatjuun

$(p\to q)\vee (q\to p)$ (Faan tau ütjsaagen as tumanst det ian föörütjsaatang för det ööder.)

Luke uk diar

• Filosofii
• Matematiik