Geograafisk lengde

Geograafisk breetje ($\varphi$)
an lengde ($\lambda$)

Breetjinkreiser

At geograafisk lengde ($\lambda$) of a meridiaan (Vorlage:LaS, Vorlage:EnS, ufkört LON) as di winkel, di en ponkt üüb a eerd faan a nolmeridiaan ufwikt. A nolmeridiaan ferlääpt faan a nuurdpuul tu a süüdpuul troch det stääd Greenwich, Faan diar (0°) wurd a meridiaanen efter uasten bit 180° (uastelk lengde) an uk efter waasten bit 180° (waastelk lengde) tääld. 180° Uast an 180° Waast faal üüb disalew meridiaan, det as at dootemgrens.

Steeden, diar üüb di salew meridiaan lei, haa tu salew tidj made. A meridiaan as at madeliinje.

Am en ponkt üüb a eerd iandüüdag tu bestemin, brükst dü bütj at lengde uk noch at breetje. At geograafisk breetje ($\phi$) of a breetjinkreis (Vorlage:LaS, Vorlage:EnS; ufkört LAT) as di winkel, di en ponkt üüb a eerd faan a ekwaator ufstäänt. Efter nuurden began a breetjin mä 0° (ekwaator) an kön bit +90° (nuurdpuul) waaks, efter süüden gongt'at faan 0° bit -90° (süüdpuul).

Steeden, diar like widj faan a ekwaator ufstun, lei üüb det salew geograafisk breetje.

Luke uk diar

• Uasthualewkuugel
• Waasthualewkuugel