Dai
Vorlage:Öömrang Vorlage:Infobox Einheit öömrang
En dai as en miat för't tidj an hää flook bedüüdangen.
Füsiik
Ään dai (d) hää 24 stünj, 1.440 minüüten of 86.400 sekunden.
Astronomii
En dai as det tidj, huar a eerd ham iansis am ham salew dreit. Di "san-dai" düüret 24 stünj, man uun disalew tidj dreit a eerd ham uk en letj stak widjer am a san. Sodenang as di "stäär-dai" en betj kurter, det san sowat 23 stünj, 56 minüüten an 4 sekunden.
At lengde faan en dai üüb dön öler planeeten faan't sansüsteem kön linger of kurter üüs üüb a eerd wees:
- en dai üüb Merkurius wooret amanbi 59 daar üüb a eerd;
- en dai üüb Weenus wooret amanbi 118 daar;
- en dai üüb Mars wooret amanbi 37 minüüten linger üüs üüb a eerd;
- en dai üüb Juupiter wooret bluat 10 stünj;
- en dai üüb Saturnus wooret 10 stünj an 42 minüüten;
- en dai üüb Uranus wooret 17 stünj an 14 minüüten; an
- en dai üüb Neptunus wooret 16 stünj an 6 minüüten.
Siafaard
En dai begant, wan a san apgongt an häält ap, wan a san onergongt. Do komt a naacht. Sodenang as't üüb a nuurdelk eerdheleft uun a somer linger dai üs uun a wonter. De lingst dai as bi't Somersankiar an de kurtst bi't Wontersankiar.
Kalender
Diar san sööwen wegdaar:
| # | Öömrang | Fering | Sölring | Wiidinghiirder | Mooring | Hoorninger | Hoolmer | Haliifreesk | Halunder | Seeltersk | Waastfresk | Ufkemst |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Mundai | Mundai | Mondai | Mundäi | Moundi | Moundi | Moondi | Mööndii | Mundai | Moundai | Moandei | a dai faan a muun |
| 2 | Teisdai | Teisdai | Tiisdai | Teedäi | Täisdi | Täisdi | Teesdi | Taisdii | Taisdai | Täisdai | Tiisdei | faan de ualgermaans god Tyr |
| 3 | Wäärnsdai | Weedensdai | Winjsdai | Wjinsdäi | Weensdi | Winsdi | Weensdi | Maaderwich | Meddeweeken of Merreweeken | Middewíek | Woansdei | faan de ualgermaans god Odin (ualingels: Woden) |
| 4 | Süürsdai | Tüürsdai | Türsdai | Türdäi | Törsdi | Tünersdi | Tünersdi | Tonersdii | Tünnersdai | Tuunsdai | Tongersdei | faan de ualgermaans god Thor (toner) |
| 5 | Freidai | Freidai | Friidai | Fraidäi | Fraidi | Fraidi | Fraidi | Fraidii | Fraidai | Fräindai | Freed | faan de ualgermaans gödin Frigg |
| 6 | Saninj | Saninj | Seninj | Sänjin | Saneene | Saneene | Saneene | Soneene | Senin | Snäivende of Sneeuwende | Sneon | a inj föör a dai faan a san |
| 7 | Söndai | Söndai | Sendai | Sändäi | Sandi | Sandi | Saandi | Sondii | Sendai | Sundai | Snein | a dai faan a san |
En kalender-muun hää tesken 28 an 31 daar.
Spreegwurden
- Uun det spreegwurd Piadersdai - naachtert bi dai as tuiarst di kalenderdai mend, an leeder at dailaacht.
- Maaren komt uk en dai[1]
- A prääster pretjet man iansis üüb a dai[1]
Luke uk diar
Futnuuten
- ↑ 1,0 1,1 Volkert Faltings an Reinhard Jannen: Fering-Öömrang Spreegwurdleksikon, Hüsem 2012